عصب کشی دندان چیست؟ چه زمانی به عصب کشی نیاز داریم
عصب‌کشی، که به عنوان درمان ریشه یا روت کانال (Root Canal) نیز شناخته میشود، یکی از متداول‌ترین روش‌های دندانپزشکی برای درمان دندان‌های آسیب‌دیده و عفونی است. در این روش، پالپ (بافت نرم داخل دندان که شامل رگ‌های خونی و عصب‌هاست) که به دلیل عفونت یا پوسیدگی شدید دچار آسیب شده، به طور کامل برداشته میشود. پس از تمیز کردن کانال‌های ریشه، این فضا با مواد کامپوزیت و یا آماگام پر میشود تا از هرگونه عفونت بیشتر جلوگیری شود و دندان حفظ شود. تقریبا تمامی دندانپزشکی‌ها عصب‌کشی را به شیوه Root Canal انجام می‌دهند، که دندانپزشکی دکتر میلاد عشقی از ابزارهای پیشرفته مانند دستگاه روتاری برای دقت بیشتر در تمیز کردن و پر کردن کانال‌ها استفاده می‌کند.
اهمیت عصب کشی: نقش پالپ در حفظ سلامت دندان
پالپ دندان که در بخش مرکزی دندان قرار دارد، شامل اعصاب، رگ‌های خونی و بافت‌های همبند است. این بخش وظیفه تغذیه و حس دندان را بر عهده دارد. هنگامی که پالپ دچار التهاب یا عفونت میشود، میتواند منجر به درد شدید، حساسیت و حتی از دست دادن دندان شود. عصب‌کشی با حذف پالپ آسیب‌دیده و پاکسازی کانال‌های دندان، به حفظ ساختار دندان کمک کرده و از عفونت‌های بیشتر جلوگیری می‌کند. این عفونت می تواند موجب شکستن دندان شود و در صورتی که با درمان اصولی و ایجاد استحکام لازم برای تاج دندان درمان نشود میتواند موجب از دست رفتن دندان شود.
چه زمانی به عصب کشی دندان نیاز داریم؟
عصب‌کشی زمانی لازم است که پالپ دندان، یعنی بخش حاوی اعصاب و عروق خونی، آسیب‌دیده یا عفونی شود. این مشکل معمولاً به دلیل پوسیدگی عمیق، ترک‌خوردگی یا ضربه به دندان ایجاد میشود. اگرعفونت برطرف نشود ممکن است گسترش یابد و به آبسه یا حتی از دست دادن دندان منجر شود. در چنین شرایطی، عصب‌کشی میتواند دندان را نجات داده و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
علائم نیاز به عصب کشی دندان
علائم نیاز به عصب‌کشی دندان معمولاً به دلیل آسیب یا عفونت در پالپ دندان بروز می‌کند. اگر این علائم مشاهده شوند، مراجعه به دندانپزشک ضروری است.
درد شدید هنگام جویدن یا فشار
حساسیت طولانی‌مدت به گرما و سرما
تغییر رنگ دندان
ورم و حساسیت لثه‌ها
ایجاد آبسه‌های مکرر
مراحل عصب کشی دندان
مراحل عصب‌کشی دندان با تشخیص و بررسی وضعیت دندان توسط دندانپزشک آغاز میشود. با استفاده از عکس‌برداری و معاینه، میزان آسیب به پالپ و ریشه‌ها ارزیابی میشود. سپس در مرحله دوم، بی‌حسی و آماده‌سازی دندان انجام می‌گیرد تا بیمار هیچ‌گونه درد یا ناراحتی را حس نکند. پس از بی‌حسی، دندانپزشک با دسترسی به ریشه دندان، پالپ آسیب‌دیده را برداشته و کانال‌های ریشه را تمیز می‌کند تا هرگونه عفونت یا بافت آسیب‌دیده از بین برود. در مرحله بعد، کانال‌های تمیزشده با مواد مخصوص مانند کامپوزیت و یا آمالگام پر می‌شوند تا از ورود باکتری‌ها جلوگیری شود. در نهایت، برای حفظ استحکام دندان، دندان پر شده و در صورت نیاز با روکش پوشانده میشود تا دندان به حالت طبیعی خود بازگردد و عملکرد جویدن را به‌درستی انجام دهد.
-
تشخیص و بررسی وضعیت دندان
-
بی‌حسی و آماده‌سازی دندان
-
برداشتن پالپ و تمیز کردن کانال‌های ریشه
-
پر کردن و روکش کردن دندان
ساختار دندان و تفاوت دندان های جلو و عقب
دندان‌ها از دو بخش اصلی تشکیل شده‌اند:عاج که شامل مینای دندان و پالپ که شامل اعصاب و عروق خونی است. مینای دندان، لایه سخت و محافظ بیرونی است که از دندان در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند. عاج، لایه زیرین مینای دندان است که از بافت زنده تشکیل شده و حساسیت دندان را تنظیم می‌کند. در مرکز دندان، پالپ قرار دارد که شامل اعصاب و رگ‌های خونی است و نقش تغذیه و حس دندان را بر عهده دارد. کانال‌های ریشه در این بخش قرار دارند که وظیفه انتقال خون و عصب به دندان را دارند.
تفاوت اصلی دندان‌های جلو و عقب (آسیاب‌ها) در تعداد ریشه‌ها و کانال‌هایشان است. دندان‌های جلو (دندان‌های پیشین و نیش) تنها یک ریشه و یک کانال دارند که ساختار ساده‌تری دارد. اما دندان‌های آسیاب که برای جویدن و خرد کردن غذا هستند، دارای چندین ریشه و کانال‌های بیشتری هستند. این ساختار پیچیده‌تر باعث میشود درمان عصب‌کشی در دندان‌های آسیاب زمان‌برتر و دشوارتر باشد.
ویدیو های مرتبط با عصب کشی دندان
عصب کشی دندان چیست؟ چه زمانی به عصب کشی نیاز داریم
قیمت عصب کشی دندان شماره 6
شکستن دندان عصب کشی شده
اگر دندان را عصب کشی نکنیم چه میشود ؟
روکش پی اف ام (pfm) یا زیرکونیا بهتر است؟
قیمت روکش دندان چگونه محاسبه میشود؟
تاثیر تعداد کانال‌های مختلف در قیمت عصب کشی دندان
تعداد کانال‌های دندان یکی از عوامل مهم در تعیین قیمت عصب‌کشی است. دندان‌های جلو معمولاً یک کانال دارند، در حالی که دندان‌های عقب مانند دندان‌های آسیاب ممکن است دارای دو، سه یا حتی چهار کانال باشند. هرچه تعداد کانال‌ها بیشتر باشد، درمان پیچیده‌تر و زمان‌برتر میشود. از آنجا که عصب‌کشی شامل تمیز کردن، شکل‌دهی و پر کردن هر کانال است، افزایش تعداد کانال‌ها مستلزم دقت و زمان بیشتر از سوی دندانپزشک بوده و هزینه درمان را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین، عصب‌کشی دندان‌های آسیاب معمولاً گران‌تر از دندان‌های جلو است.
تعداد کانال‌ها در دندان‌های مختلف
| شماره دندان | تعداد کانال عصبی |
|---|---|
| دندان ۱ تا ۳ | معمولا یک کاناله |
| دندان ۴ | معمولا ۲ کاناله (در بعضی موارد یک کاناله یا سه کاناله) |
| دندان ۵ | معمولا یک کاناله یا دو کاناله |
| دندان ۶ و ۷ | معمولا سه کاناله یا چهار کاناله |
| دندان ۸ | معمولا یک تا چهار کاناله |
مشاوره و ارزیابی
قبل از انجام خدمات دندانپزشکی، باید به توصیه یک پزشک متخصص گوش دهید و با توجه به نیازهای شخصی خود تصمیم بگیرید و شیوه مناسب را انتخاب کنید.
شرایط ویژه دندان شماره ۶ و شماره ۷
دندان‌های شماره ۶ و شماره ۷، که دندان‌های آسیاب بزرگ و اصلی در دهان هستند، نقش مهمی در جویدن و خرد کردن غذا دارند. این دندان‌ها معمولاً چندین ریشه و کانال دارند؛ دندان شماره ۶ اغلب سه ریشه و سه یا چهار کانال دارد، در حالی که دندان شماره ۷ نیز ممکن است همین تعداد کانال یا حتی بیشتر داشته باشد. به دلیل موقعیت آنها در دهان و دسترسی دشوارتر، درمان عصب‌کشی این دندان‌ها چالش‌برانگیزتر است. پیچیدگی ساختار این دندان‌ها و موقعیت انتهایی آنها در دهان، درمان را زمان‌برتر و گاهی پرهزینه‌تر می‌کند. همچنین، به دلیل نقش حیاتی در جویدن، حفظ و درمان مناسب این دندان‌ها برای سلامت دهان و دندان بسیار مهم است.
تجهیزات مورد استفاده در عصب کشی دندان
در فرآیند عصب‌کشی دندان، تجهیزات مختلفی برای تضمین دقت و کارایی استفاده میشود. ابتدا برای تشخیص دقیق از ابزارهای تصویربرداری مانند رادیوگرافی دیجیتال استفاده میشود. در طول درمان، آینه‌های دندانپزشکی، فایل‌های دستی، و ابزارهای تمیزکننده برای دسترسی به کانال‌های ریشه و حذف بافت‌های آسیب‌دیده به کار می‌روند. یکی از ابزارهای پیشرفته در عصب‌کشی، دستگاه روتاری است که به‌صورت مکانیکی و با دقت بالا کانال‌های ریشه را تمیز و شکل‌دهی می‌کند. این دستگاه سرعت و کارایی را افزایش داده و به درمان دقیق‌تر و سریع‌تر کمک می‌کند. در پایان، از مواد پرکننده مخصوص برای بستن کانال‌ها و جلوگیری از عفونت مجدد استفاده میشود.
عصب کشی مجدد؛ چرا دندان دوباره به عصب کشی نیاز پیدا می‌کند؟
عصب‌کشی مجدد زمانی ضروری میشود که دندان پس از درمان اولیه دوباره به عفونت یا التهاب دچار شود. این وضعیت میتواند به دلیل چندین عامل اتفاق بیفتد، از جمله عدم تمیزی کامل کانال‌های ریشه در درمان قبلی، وجود ترک یا شکستگی در دندان، یا عفونت‌هایی که از بافت‌های اطراف دندان ناشی می‌شوند. همچنین، گاهی اوقات مواد پرکننده استفاده شده در عصب‌کشی اولیه ممکن است دچار نقص یا خرابی شوند، که این خود میتواند زمینه‌ساز عفونت مجدد شود که در صورت درمان نشدن این عفونت میتواند موجب شکستن دندان عصب کشی شده شود. در نتیجه، دندانپزشک ممکن است تصمیم به انجام عصب‌کشی مجدد بگیرد تا با پاکسازی و درمان دوباره، سلامت دندان را بازیابی کند و از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.
تفاوت‌های درمان مجدد با درمان اولیه
در درمان اولیه، هدف حذف پالپ آسیب‌دیده، پاکسازی کانال‌های ریشه و پر کردن آنها با مواد مخصوص است. این فرآیند معمولاً شامل استفاده از ابزارهای دستی و دستگاه‌های روتاری برای تمیز کردن دقیق کانال‌ها است. در عوض، درمان مجدد به دلیل وجود عفونت یا التهاب دوباره، ممکن است پیچیده‌تر باشد. در این مرحله، دندانپزشک ابتدا باید مواد پرکننده قبلی را خارج کرده و کانال‌ها را مجدداً تمیز کند. همچنین، در برخی موارد، ممکن است نیاز به بررسی و درمان مشکلات جدیدی مانند ترک‌ها یا شکستگی‌های دندان وجود داشته باشد. به‌طور کلی، درمان مجدد نیاز به دقت و تجربه بیشتری دارد و ممکن است به زمان و هزینه بیشتری نیز منجر شود.
نشانه‌ها و علائم عصب کشی ناقص در عکس OPG
در تصاویر OPG (رادیوگرافی پانورامیک دندان)، علائم پر شدن ناقص دندان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- نقاط تیره یا نواحی خالی: وجود نقاط تیره در ناحیه ریشه دندان میتواند نشان‌دهنده وجود عفونت، التهاب یا ناحیه‌ای با پر شدن ناقص باشد.
- تغییرات در بافت‌های اطراف ریشه: هر گونه تغییر غیرطبیعی در بافت‌های اطراف ریشه دندان، مانند نواحی رقیق شده یا برجسته، میتواند نشانه‌ای از پر شدن ناقص دندان باشد.
- کمبود مواد پرکننده: اگر در تصویر OPG، کانال‌های ریشه به‌طور کامل پر نشده باشند، این موضوع به وضوح قابل مشاهده است و میتواند نشان‌دهنده عدم موفقیت در درمان عصب‌کشی باشد.
- حضور آبسه یا کیست: وجود آبسه یا کیست در ناحیه ریشه دندان، که به‌صورت نواحی تیره در تصویر نمایان میشود، نیز میتواند به عنوان نشانه‌ای از پر شدن ناقص دندان در نظر گرفته شود.
عوارض عصب کشی نکردن دندان
عوارض عصب کشی نکردن دندان میتواند در ابتدا موجب عفونت پالپ دندان به بافت‌های اطراف، از جمله لثه‌ها و استخوان‌های فک گسترش می‌یابد که منجر به ایجاد آبسه، التهاب و درد شدید میشود. این عفونت میتواند به سایر دندان‌ها و حتی به سیستم بدن نیز منتقل شود و خطر بروز عفونت‌های سیستمیک را افزایش دهد. علاوه بر این، عدم درمان میتواند به از دست دادن کامل دندان منجر شود، که در نتیجه آن نیاز به درمان‌های پیچیده‌تری مانند ایمپلنت یا بریج خواهد بود. همچنین، عوارض روانی ناشی از درد و ناتوانی در جویدن به دلیل مشکلات دندانی، میتواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و سلامت عمومی او را به خطر بیندازد. در نهایت، هزینه‌های درمانی در آینده ممکن است به مراتب بیشتر از انجام عصب‌کشی به موقع باشد.
آیا عصب‌کشی درد دارد؟
عصب‌کشی به‌طور کلی در حین درمان دردناک نیست زیرا دندانپزشک از بی‌حسی موضعی برای کاهش درد استفاده می‌کند. با این حال، پس از پایان درمان، برخی بیماران ممکن است احساس ناراحتی یا درد خفیف داشته باشند که معمولاً با مصرف مسکن‌های تجویزی یا بدون نسخه قابل کنترل است.
هزینه عصب‌کشی دندان چقدر است؟
هزینه عصب‌کشی دندان به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نوع دندان (جلو یا عقب)، تعداد کانال‌های ریشه، و محل جغرافیایی مطب دندانپزشکی. به‌طور کلی، هزینه عصب‌کشی برای دندان‌های جلو معمولاً کمتر از دندان‌های آسیاب است.
آیا عصب‌کشی در دوران بارداری ایمن است؟
بله، عصب‌کشی در دوران بارداری معمولاً ایمن است و در برخی موارد ضروری می‌باشد. با این حال، دندان‌پزشکان معمولاً در سه ماهه اول و سوم بارداری احتیاط بیشتری به خرج می‌دهند. مهم است که پیش از انجام درمان، وضعیت بارداری خود را با دندانپزشک در میان بگذارید تا بهترین تصمیم‌گیری صورت گیرد.
چگونه میتوان عصب‌کشی مجدد را تشخیص داد؟
تشخیص نیاز به عصب‌کشی مجدد معمولاً بر اساس علائم بالینی و بررسی تصاویر رادیوگرافی انجام میشود. نشانه‌هایی مانند درد مداوم، حساسیت به سرما و گرما، تغییر رنگ دندان، و وجود تورم در لثه‌ها میتواند نشان‌دهنده وجود عفونت مجدد یا التهاب باشد. همچنین، در تصاویر رادیوگرافی، وجود نواحی تیره در اطراف ریشه دندان که نشان‌دهنده عفونت باشد، میتواند به عنوان نشانه‌ای از نیاز به عصب‌کشی مجدد در نظر گرفته شود. مشاوره با دندانپزشک برای ارزیابی دقیق و برنامه‌ریزی درمان ضروری است.
مشاوره و ارزیابی
قبل از انجام خدمات دندانپزشکی، باید به توصیه یک پزشک متخصص گوش دهید و با توجه به نیازهای شخصی خود تصمیم بگیرید و شیوه مناسب را انتخاب کنید.
